KOala Club pakt problemen dikke kinderen aan

Door Karin Weijs

In Nederland zijn momenteel naar schatting 400.000 kinderen met overgewicht (te zwaar) en 40.000 met obesitas (veel te zwaar). 25 Procent van deze kinderen heeft een gestoorde suikerstofwisseling, zesig procent heeft een verhoogde bloeddruk en vijftig procent heeft psychische problemen doordat ze met hun lijf worden gepest. Tachtig procent van de dikke kinderen wordt in de toekomst dikke volwassenen met een grotere kans op hart- en vaatziekten en suikerziekte.

Refaja ziekenhuis

Overgewicht bij kinderen is een groot probleem met verstrekkende gevolgen. In het Refaja ziekenhuis in Stadskanaal werkt een multidisciplinair team aan het terugdringen van zwaar overgewicht (adipositas) bij kinderen. Stan Nowak (kinderarts), Karin Addens (medisch maatschappelijk werk), Anneke ten Kate (diëtiste), Janet Nieuwenhave en Judith Struik (fysiotherapeut) en een revalidatiearts begeleiden de KOala Club. Dit is een tweejarig programma voor kinderen met overgewicht én hun ouders.

Het hele gezin betrekken

"Het is belangrijk om het hele gezin bij het KOoala-traject te betrekken", vertelt Nowak. "Kinderen komen hier na te zijn doorverwezen via het consultatiebureau of de huisarts. Eerst bekijk ik of er een lichamelijke aanleiding is voor hun overgewicht en of er al blijvende schade is. Dan komen ze één dagdeel op de kinderafdeling voor afspraken met het lab (bloedtest), de fysiotherapeut (fittest), de maatschappelijk werkster en de diëtiste. Naar aanleiding van de uitslagen beslissen we of het kind een kandidaat is voor KOala. Wat dan volgt is begeleiding op maat."

Behoud van gewicht

"De behandeling is in eerste instantie gericht op behoud van gewicht", vertelt diëtiste Anneke ten Kate. "De kinderen zijn immers in de groei. Als hun gewicht gelijk blijft terwijl ze de hoogte in gaan, komen ze al dichter bij een gezond gewicht. We zetten de kinderen dus niet op dieet, maar leren hen nieuwe eet- en leefgewoontes aan. Aangezien een kind voor veel dingen afhankelijk is van de ouders - zij bepalen wat er gegeten wordt en of er wordt gesport - betrekken we de ouders ook bij het project. In de oudercursus worden de leef- en eetgewoontes van het gezin doorgesproken en bekijken we hoe deze gezonder kunnen."

Lichaamsvorm

"Toch kun je niet zomaar zeggen dat ouders verantwoordelijk zijn voor het overgewicht van hun kind", vindt Nowak. "Te zware kinderen leven vaak in gezinnen waarvan de (groot)ouders ook te zwaar zijn. Dan vraag je je af: is er een genetische afwijking? Ook beleven dikke mensen hun lichaamsvorm anders. Wat wij dik noemen, vinden zij een tikje mollig. Zij zien dus niet dat hun kind te zwaar is. Of ze denken dat het wel goed komt als het kind is uitgegroeid."

Opdikken

"Eigenlijk begint het ‘opdikken' al op babyleeftijd. Ouders die voor het slapen een extra schepje melkpoeder door de fles doen omdat hun kind dan lekker doorslaapt, zijn al aan het overvoeden. Een gezond lichaam weet wanneer het verzadigd is. Als je een kind van jongs af te veel te eten geeft, weet zijn lijf niet meer wanneer het genoeg heeft gehad. Hij gaat steeds meer eten, omdat het gevoel van verzadiging later optreedt. Dat mechanisme kun je niet repareren. Het enige wat je kunt doen, is bewust gezond leven: eten met mate en voldoende bewegen."

Beweging

"Er zijn maar weinig kinderen die een hekel hebben aan beweging", stelt fysiotherapeut Janet Nieuwenhave. "Als ouder kun je dat stimuleren door je kind elke dag te laten buitenspelen, door de trap te nemen als er ook een lift is, door samen naar school te fietsen of te lopen. Zoek een sport voor je kind en prijs hem als hij daar goed zijn best doet."

Deelnemen aan de maatschappij

Het doel van KOala is om kinderen op een gezonder gewicht te krijgen, gelukkiger te maken en hen (weer) te laten deelnemen aan de maatschappij. "Kinderen kampen door hun overgewicht vaak met een laag zelfbeeld", weet maatschappelijk werker Karin Addens. "Door middel van gesprekken en oefeningen proberen we hen weerbaarder te maken en emotioneel stabiel te krijgen." Door de bezuinigingen in de zorg en bureaucratische barrières moet het Refaja steeds naar nieuwe oplossingen zoeken om KOala draaiende te houden. De toekomst ervan na 1 januari 2014 is onzeker.

Gezond gewicht

Wie wil weten of zijn of haar kind een gezond gewicht heeft, kan op www.hartstichting.nl zijn of haar leeftijd, lengte en gewicht invullen waarna de uitslag zichtbaar wordt. Voor meer informatie over Koala: 0599-654573.